Εισρόφηση ξένου σώματος: συμπτώματα, προφύλαξη και αντιμετώπιση

Η νηπιακή ηλικία χαρακτηρίζεται από έντονη περιέργεια, ενώ ταυτόχρονα τα παιδιά δεν έχουν την ωριμότητα ακόμη να καταλάβουν ότι δεν θα πρέπει να βάζουν τα πάντα στο στόμα τους. Ως εισρόφηση ξένου σώματος ορίζουμε την είσοδο ενός μικρού αντικειμένου στην τραχεία ή στους βρόγχους. Ανάλογα με το μέγεθος του αντικειμένου υπάρχει περίπτωση να κλείσει εντελώς η τραχεία και το παιδί να πάθει ασφυξία και να κινδυνεύσει η ζωή του.

Τα ατυχήματα από εισρόφηση ξένου σώματος συμβαίνουν συνήθως στα παιδιά ηλικίας μεταξύ 10 μηνών εώς 3 ετών, και στην πλειοψηφία τους αφορούν το διάστημα μεταξύ 12-24 μηνών. Τα πιο συχνά αντικείμενα που καταπίνουν τα παιδιά είναι ξηροί καρποί, όσπρια, καραμέλες, νομίσματα, σκληρά κομματάκια φαγητού (π.χ. μήλου), παιχνίδια που αποτελούνται από μικρά κομματάκια, τσιμπιδάκια μαλλιών.

Πότε τίθεται η υπόνοια εισρόφησης ξένου σώματος;

Εάν το παιδί σας αρχίσει ξαφνικά να βήχει χωρίς να ήταν άρρωστο ή εάν παρουσιάσει δυσκολία στην αναπνοή του (δύσπνοια).

Ποιά είναι τα συμπτώματα που παρουσιάζει ένα παιδί σε αυτή την περίπτωση;

To πρώτο και βασικό σύμπτωμα είναι ο βήχας, διότι ο οργανισμός προσπαθεί με αυτό τον τρόπο να αποβάλλει το ξένο σώμα. Εάν το ξένο σώμα είναι μεγάλο και φράσει την τραχεία, τότε το παιδί, εκτός από έντονο βήχα, θα παρουσιάσει δύσπνοια ή κυάνωση. Επίσης, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι το παιδί μπορεί να μην παρουσιάσει κάποιο σύμπτωμα εκείνη τη στιγμή, αλλά ημέρες μετά να παρουσιάσει υψηλό πυρετό ή/και βήχα με συχνότερη επιπλοκή την πνευμονία.

Πώς πρέπει να αντιδράσετε;

Eάν το παιδί αναπνέει, δεν χρειάζεται να κάνετε κάτι και είναι καλύτερα να πάτε αμέσως στο πλησιέστερο νοσοκομείο, ώστε να βεβαιωθείτε ότι όλα είναι καλά. Ο έλεγχος που μπορεί να γίνει καθορίζεται ανάλογα με το ιστορικό του παιδιού και ενδέχεται να περιλαμβάνει ακτινογραφίες ή πιο παρεμβατικές εξετάσεις, όπως βρογχοσκόπηση. Μπορεί όμως να μην χρειαστεί καμία παρέμβαση και απλά να παρακολουθήσετε το παιδί σας για τις επόμενες ημέρες.

Εάν όμως το παιδί δεν αναπνέει τότε πρέπει να προσπαθήσετε να βγάλετε το ξένο σώμα, σημειώνοντας ότι σε καμία περίπτωση δεν βάζετε το χέρι σας στο στόμα του παιδιού, εκτός εάν το αντικείμενο βρίσκεται εξωτερικά στη στοματική κοιλότητα. Επίσης, αφήνετε το παιδί να βήξει, διότι με αυτό τον τρόπο μπορεί να αποβάλλει από μόνο του το ξένο σώμα.

Δεν το χτυπάτε στην πλάτη όταν βήχει και φυσικά δεν δίνετε νερό.

Α. Στην περίπτωση που πρόκειται για βρέφος

Κρατήστε το βρέφος έτσι ώστε το κεφάλι να είναι σε χαμηλότερο επίπεδο από τον κορμό και δώστε 5 πλήξεις (χτυπήματα) στο ύψος της ωμοπλάτης με φορά προς τα κάτω. Στόχος είναι να “χαλαρώσει” το ξένο σώμα που βρίσκεται στους πνεύμονες και να πεταχτεί έξω.

Ακολούθως, γυρίστε το βρέφος ανάσκελα και κάντε 5 θωρακικές συμπιέσεις, στο ύψος των θηλών. Επαναλάβετε την ίδια διαδικασία έως να βγει το ξένο σώμα ή έως 2 λεπτά και μετά ξεκινήστε καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση ΚΑΡΠΑ.

Β. Στην περίπτωση που πρόκειται για παιδί άνω του ενός έτους

Τοποθετήστε το παιδί στο έδαφος και γονατίστε πίσω του, ώστε η πλάτη του να βρίσκεται μπροστά στον θώρακά σας. Εάν πρόκειται για μικρό νήπιο κρατήστε το στα γόνατά σας κατά τον ίδιο τρόπο, με ελαφρά κάμψη προς τα εμπρός.

Με το εσωτερικό της παλάμης δώστε 5 κοιλιακές συμπιέσεις (Heimlich maneuver), ακριβώς πάνω από το

στομάχι (2-3 δάκτυλα κάτω από την ξιφοειδή απόφυση, το κατώτερο τμήμα του στέρνου). Το ένα χέρι σχηματίζει γροθιά και τοποθετείται ανάμεσα στον ομφαλό και το στέρνο και το άλλο πάνω στη γροθιά.

Ακολούθως εφαρμόζονται 5 θωρακικές συμπιέσεις προς τα μέσα και άνω. Αντίστοιχα, επαναλάβετε την ίδια διαδικασία έως να βγει το ξένο σώμα ή έως 2 λεπτά και μετά ξεκινήστε ΚΑΡΠΑ.

Γράφει η παιδίατρος

Κατερίνα Κατσιμπάρδη MP, PhD

Προφύλαξη παιδιού από την εισρόφηση ξένου σώματος;

Απαραίτητα μέτρα για τα παιδιά κάτω των 5 χρόνων:

• Φυλάξτε όλα τα μικρά αντικείμενα.

• Απομακρύνετε παιχνίδια που περιέχουν μικρά αντικείμενα, κουμπιά, κέρματα, φάρμακα που μοιάζουν με καραμέλες.