Διατροφή και εγκεφαλική διαμόρφωση σε βρέφη και μικρά παιδιά

Ο παιδικός εγκέφαλος είναι ένα όργανο ιδιαίτερα ευάλωτο και επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες. Ένα βρέφος γεννιέται με το σύνολο των εγκεφαλικών κυττάρων που χρειάζεται, τα οποία όμως δεν συνδέονται. Οι συνδέσεις που θα γίνουν τα επόμενα χρόνια θα του επιτρέψουν να μάθει τον κόσμο γύρω του. Μέχρι την ηλικία των τριών, θα έχει δημιουργήσει περίπου 1 τρισεκατομμύριο συνδέσεις. Η διατροφή παίζει καθοριστικό ρόλο για τη δημιουργία των συνδέσεων αυτών και την κατάλληλη διαμόρφωση του εγκεφάλου. Η παροχή των κατάλληλων θρεπτικών συστατικών, που αναφέρονται παρακάτω, θα προσφέρει ό,τι χρειάζεται ο παιδικός οργανισμός για να πετύχει τη βέλτιστη ανάπτυξη.

Η πρωτεΐνη

Ο παιδικός εγκέφαλος υπό διαμόρφωση χρειάζεται πρωτεΐνη ή, πιο συγκεκριμένα, αμινοξέα για να δημιουργήσει νευροδιαβιβαστές. Οι νευροδιαβιβαστές επιτρέπουν στα εγκεφαλικά κύτταρα να επικοινωνούν μεταξύ τους. Για παράδειγμα, το αμινοξύ τρυπτοφάνη αποτελεί την πρόδρομη ουσία για την παραγωγή της σεροτονίνης, που εξυπηρετεί με τη σειρά της τον καλό ύπνο. Από το αμινοξύ τυροσίνη δημιουργείται η νορεπινεφρίνη, ένας νευροδιαβιβαστής υπεύθυνος για την ικανότητα παραμονής σε εγρήγορση. Τα βρέφη χρειάζονται 9-11 γραμμάρια πρωτεΐνη την ημέρα, που παίρνουν εύκολα από το γάλα, ενώ τα παιδιά 2-4 ετών χρειάζονται περίπου 13 γραμμάρια κατά μέσο όρο (εξαρτάται από το βάρος τους) και το λαμβάνουν από το γάλα και τη στερεά τροφή που καταναλώνουν. 

Ενέργεια - θερμίδες

Μία μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2008 στην Ινδία, όπου πολλά παιδιά θεωρούνται ότι πάσχουν από υποθρεψία, έδειξε ότι αρκετά πάσχουν από καθυστέρηση της γνωσιακής ικανότητας και ανάπτυξης. Η επάρκεια σε θερμίδες και κυρίως σε υδατάνθρακες, παρέχουν στον εγκέφαλο καύσιμο για τη φυσιολογική του λειτουργία. Τα παιδιά μεταξύ 2 έως 5 ετών χρειάζονται 1.000-1.600 θερμίδες ημερησίως, ανάλογα τα σωματομετρικά τους χαρακτηριστικά και τη δραστηριότητά τους.  Για τη διασφάλιση επάρκειας της προσφερόμενης από τη διατροφή ενέργειας, ελέγχετε πάντα τις καμπύλες βάρους και ύψους. Εάν αυτές κινούνται ανάλογα και εντός των ορίων, τότε δεν χρειάζεται να ανησυχείτε.

Λιπαρά

Το διατροφικό λίπος είναι απαραίτητο για την ομαλή ανάπτυξη και διαμόρφωση του νευρικού συστήματος, της όρασης και της εγκεφαλικής λειτουργίας. Το μητρικό γάλα περιέχει τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα DHA και AA, που θεωρούνται απαραίτητα, αφού δεν μπορεί να τα παρασκευάσει ο ανθρώπινος οργανισμός. Με τα λιπαρά αυτά είναι εμπλουτισμένα και τα βρεφικά γάλατα σε σκόνη. Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι το βιολογικό γάλα είναι συχνά πλουσιότερο από το γάλα συμβατικής παραγωγής. Εκτός από εξαιρετικές περιπτώσεις και μόνο μετά από τη σύσταση του παιδιάτρου ή του διαιτολόγου, μην αποκλείετε ή μειώνετε τα λιπαρά στη διατροφή ενός βρέφους ή παιδιού μικρότερου των 5 ετών.

Βιταμίνες και μέταλλα

Συγκεκριμένες βιταμίνες και μέταλλα επηρεάζουν σημαντικά τη διαμόρφωση του παιδικού εγκεφάλου. Σε αυτά συμπεριλαμβάνεται ο σίδηρος, ο ψευδάργυρος, ο χαλκός, το ιώδιο, το σελήνιο, η βιταμίνη Α, η χολίνη και το φυλικό οξύ. Το μητρικό γάλα και οι βρεφικές φόρμουλες περιέχουν όλα τα παραπάνω θρεπτικά συστατικά. Οι ανάγκες ενός βρέφους είναι μικρές και συνήθως καλύπτονται με την κατανάλωση γάλακτος. Μόνη εξαίρεση αποτελεί ο σίδηρος. Για την κάλυψή του, μπορείτε να διαβάσετε σε άλλο άρθρο που γίνεται ειδική αναφορά. Μελέτες που έχουν αξιολογήσει παιδιά με χαμηλά επίπεδα σιδήρου, παρουσιάζουν χαμηλή επίδοση σε τεστ γνωσιακής ικανότητας και δεν μπορούν να ακολουθήσουν εύκολα τους συνομηλίκους τους στους ρυθμούς εξέλιξης.

Συμβουλή !

Οι πληροφορίες και οι διατροφικές προτάσεις σχετικά με τη βρεφική-νηπιακή διατροφή, είναι ενδεικτικές και αφορούν τις γενικές οδηγίες για τη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα. Η στιγμή που κάθε παιδί μπορεί να εισαχθεί στις στερεές τροφές αλλά και ο χρόνος προσθήκης περισσότερων επιλογών στο διαιτολόγιό του, ποικίλλουν και εξατομικεύονται. Παρακαλούμε να συμβουλεύστε τον παιδίατρό σας για τις ειδικές διατροφικές ανάγκες του παιδιού σας.